خلاصه:
با توجه به کمبود آب در آینده کنترل و مدیریت منابع آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و روند رو به رشد جمعیت در کشورهای مختلف نیاز به غذای کافی و توجه به امنیت غذایی را در اولویت تصمیم گیریهای دولتی قرار می دهد . کشاورزی به خصوص در کشورهای در حال توسعه بزرگترین مصرف کننده آب است و این عدد در ایران در حدود 90 درصد از منابع آب شیرین است ، لذا آبی که محصولات کشاورزی برای رشد و به ثمر رسیدن خود مصرف می کنند اهمیت زیادی پیدا می کند و بحث آب مجازی مطرح می شود برای مثال آبی که یک کیلوگرم گندم مصرف می کند حدود 1300 لیتر است که به آن آب مجازی می گویند این آب در حقیقت واقعی است زیرا مصرف شده و در صورت واردات و صادرات محصولات کشاورزی از کشوری به کشور دیگر منتقل می شود. کشورها می توانند با مدیریت آب مجازی از کاشت محصولاتی که آب زیادی مصرف می کنند کم کنند و با جابجایی هایی میزان آب ورودی و خروجی از کشور خود را با توجه به تعریف آب مجازی کنترل کنند.
مقاله حاضر در مورد مبادلۀ آب مجازی در ارتباط با نقش آب مجازی در ایران و بررسی موردی استان اصفهان بوده و تمرکز آن بر ارزیابی راه کار "امکان استفاده از آب مجازی" برای بهبود بهره وری در مصرف آب می باشد. همچنین روند مبادلۀ آب مجازی با توجه به کمبود رو به افزایش آب تحلیل شده است.
مقدمه :
آبی که در مراحل مختلف تولید یک کالا استفاده می شود بنام آب مجازی شناخته می شود که این آب در حقیقت کاملا واقعی است و لفظ مجازی معنی آب غیر واقعی را ندارد. البته این تعریف در مورد محصولات کشاورزی کمی فرق دارد چون آب مجازی مثلا در مورد گندم تا ابتدای خروج از مزرعه محاسبه می شود و بقیه آبی که در مراحل مختلف آماده سازی محصول برای استفاده نهایی بکار می رود محاسبه نمی شود. برای مثال تولید هر کیلوگرم از غلات در شرایط جوی مطلوب بصورت حدودی بین 1 تا 2 مترمکعب آب نیاز دارد و اگر دما و تبخیر و تعرق بالا باشد این مقدار به 3 تا 5 مترمکعب می رسد که از این طریق کشورهایی که منابع آب کمتری دارند می توانند با وارد کردن بعضی محصولات پر مصرف کمبود آب خود را جبران کنند و به عنوان سیاستی جدید در مدیریت منابع آب هر کشوری تبدیل شود.
در مقایسه با دو سه قرن گذشته، جهان در زمینۀ حفاظت از منابع طبیعی و استفاده بهینه از آن در دوران حساسی به سر میبرد. عدم تطابق نیازهای انسانی با منابع موجود به نگرانی بسیاری از دانشمندان و تسریع تحقیقات در زمینۀ استفادة پایدار از منابع طبیعی منجر شده است. مدیریت صحیح و همه جانبه، ضرورتی مهم برای رسیدن به توسعۀ پایدار است. در میان همۀ منابع طبیعی، آب شیرین از اصلی ترین منابعی است که باید به آن اهمیت ویژه داد.
اصطلاح آب مجازی یا Virtual Water اولین بار توسط تونی آلن ارائه گردید که منظور، مقدار آب موجود و قابل دسترس در سیستم جهانی از طریق مبادلۀ کالاهای کشاورزی است. آلن مقدار آب موجود در غلات، شیر و محصولات دامی را بر اساس مقدار آب مورد نیاز برای تولید آنها تفسیر کرد. سپس، این مفهوم به عنوان یک ابزار اقتصادی برای کاهش مشکلات کمبود آب درسطح اقتصادهای ملی مطرح گردید.
شرایط اقلیمی و فرهنگی، مکان تولید، مدیریت و برنامه‌ریزی در میزان و حجم آب مجازی کالا مؤثر است و قطعاً مقدار آن در مورد یک کالا در مناطق مختلف جهان متفاوت می‌باشد.
در جدول زیر مقدار آب مصرفی برای تولید مقدار مشخصی از محصولات مختلف آورده شده است:
| مقدار آب لیتر | کالا |
| 200 | یک لیوان شیر 200 میلی‌لیتر |
| 35 | یک فنجان چای 250 میلی‌لیتر |
| 140 | یک فنجان قهوه 125 میلی‌لیتر |
| 70 | یک عدد سیب 100 گرمی |
| 25 | یک عدد سیب‌زمینی 100 گرمی |
| 4100 | یک پیراهن نخی در اندازه متوسط |
| 10 | یک کاغذ آ-چهار |
| 135 | یک عدد تخم‌مرغ 40 گرمی |
| 13 | یک عدد گوجه‌فرنگی 70 گرمی |
| 50 | یک عدد پرتقال 100 گرمی |
| 8000 | یک جفت کفش با چرم گاو |
| 2400 | ساندویچ همبرگر 250 گرمی |
| 1300 | یک کیلوگرم گندم |
| 1400 | یک کیلو گرم جو |
| 2500 | یک قالب پنیر 500 گرمی |
| 15000 | یک کیلو گرم گوشت گاو |
| 4000 | یک کیلو گرم گوشت مرغ |
| 190 | یک کیلو گرم پلاستیک |
| 40 | یک برش نان 30 گرمی |
| 400000 | خودروی مسافرتی 1100 کیلوگرمی |
| 450 | یک عدد ذرت |
| 4000 | یک کیلوگرم برنج |
| 1800 | یک کیلوگرم سویا |
| 4500 | مقدار 300 گرم استیک گوشت گاو |
| 1900 | مقدار 300 گرم استیک گوشت گوسفند |
| 1200 | مقدار 300 گرم فیله گوشت مرغ |
| 150 | مقدار 500 میلی لیتر آبجو |
| 2500 | یک عدد نارگیل 1000گرمی |
| 185 | یک بسته چیپس 200 گرمی |
این مقاله را من قبلا نوشته بودم که اکنون برای استفاده همگان با فرمت ورد و قابل ویرایش در اختیار شما قرار می دهم، لطفا فقط برای نمره گرفتن Copy و Past نکنید و خودتان هم چیزهایی به آن اضافه یا کم کنید و اطلاعات جدیدی به آن بیفزایید!
دانلود مقاله آب مجازی در ۷۰ صفحه از اینجا
