آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

در اینجا با انواع سیستمهای آبیاری در کشاورزی آشنا می شوید که شامل انتخاب سیستم، طراحی، اجرا، بهره برداری، نگهداری و... است

آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

در اینجا با انواع سیستمهای آبیاری در کشاورزی آشنا می شوید که شامل انتخاب سیستم، طراحی، اجرا، بهره برداری، نگهداری و... است

آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

♥ *** راه در جهان یکیست و آن راه راستی است ***♥
شما دوستان عزیز آزادانه و حتی بدون ذکر منبع می توانید از همه مطالب این وبلاگ استفاده کنید.

۱۲ مطلب با موضوع «آبیاری موضعی (قطره‌ای)» ثبت شده است

سیستم‌های آبیاری تحت فشار یکی از سیستم‌های آبیاری مناسب برای بهره‌وری بیشتر از منابع آب می‌باشد در این راستا از سال های گذشته اقدامات زیادی برای تهیه استانداردها و دستوالعمل های این بخش توسط دفتر استانداردها و معیارهای فنی وزارت نیرو و اداره کل توسعه روشهای آبیاری نوین معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی انجام گرفته است. تعدادی از این استانداردها بشرح زیر و قابل دانلود هستند

 

۱- سری ۱۲ جلدی ضوابط و معیارهای فنی روش های آبیاری تحت فشار، توسط دفتر بهبود و توسعه روشهای آبیاری که بعنوان اولین و قدیمی ترین نشریات در این زمینه تهیه شده است.

۲- نشریه ۲۶۱ با عنوان ضوابط و معیارهای فنی آبیاری تحت فشار (مشخصات فنی عمومی) توسط امور نظام فنی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور

۳- نشریه ۲۸۶ با عنوان ضوابط و معیارهای فنی آبیاری تحت فشار (طراحی) توسط امور نظام فنی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور

۴- نشریه ۵۸۲ با عنوان ضوابط طراحی سامانه های آبیاری با لوله های کم فشار توسط امور نظام فنی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور

۵- نشریه ۴۴۹-الف با عنوان راهنمای ارزیابی عملکرد سامانه های آبیاری تحت فشار و کم فشار توسط معاونت امور آب و آبفا دفتر استانداردها و طرح های آب و آبفا

۶- دستورالعمل اجرایی شماره ۶۰۵/۹۶/۳۲۹ طرح توسعه سامانه های نوین آبیاری توسط  دفتر طرح توسعه سامانه های نوین آبیاری معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی

۷- دستور العمل اجرایی و فرآیندهای انجام کار و قراردادهای طراحی اجرا و نظارت توسعه سامانه های آبیاری تحت فشار سال ۱۳۹۱ توسط معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی معاونت آب و خاک و صنایع

راهنمای اصول و مبانی بکارگیری و بهره برداری از سیستم های آبیاری تحت فشار در فضای شهری + دانلود رایگان

 

جمع آوری و تدوین : افشین حقیقی
تهیه شده در واحد آموزش سازمان پارکها و فضای سبزشهرداری تبریز

 

دانلود از اینجا

 

 

 

عوامل مؤثر در گزینش سیستم آبیاری مناسب، به دو دسته کلی عوامل طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می‌شوند. عوامل طبیعی عبارتند از عوامل مربوط به آب، هوا، خاک و توپوگرافی اراضی و همچنین نوع محصول (الگوی کشت). عوامل غیر طبیعی شامل عوامل مربوط به مسائل اجتماعی، فرهنگی، نیروی انسانی مورد نیاز، وضعیت بهره برداری و نگهداری و همچنین سیاست و حمایت کلی دولت می باشد.

با توجه به اینکه علم آبیاری در تولید و استفاده از لوازم آبرسانی به پای گیاه به بلوغ رسیده است و از چند هزار سال پیش که آب بوسیله لوله های کوزه ای به مزارع هدایت می شده است تا کنون که آب در لوله های پلی اتیلن به مزرعه می رسد یا قبلا بصورت کوزه های تراوا آب در کنار گیاه قرار داده می شده است و اکنون توسط قطره چکان،‌ تغییرات چندانی ننموده است،  در شرایط کنونی توسعه روش های آبیاری تحت فشار بیشتر از نظر کاهش مصرف آب و بهره وری بیشتر آب با تولید بیشتر محصول بدون افزایش سطح زیرکشت مورد توجه قرار گرفته است.

در جدول زیر نوع و جزئیات و منبع جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در انواع روش های آبیاری آورده شده است.

کتاب آسیب شناسی پروژه های آبیاری تحت فشار
ترجمه و تدوین: مهدی عرفانی (کارشناسی ارشد سازه های آبی) زمستان ۱۳۹۰

( مطلب زیر برگرفته از سایت abyar.org است)

نظر به اینکه در گزارشات طراحی سیستم های آبیاری تحت فشار و به تبع آن پروژه های اجرایی مربوطه توجه شایانی به موضوعات زیر نشده و این امر باعث بروز مسائل و خسارتی به سیستم آبیاری تحت فشار می گردد، در این کتاب تحت عنوان آسیب شناسی پروژه های آبیاری تحت فشار، با نگاه دقیق تری به آنها، راه حل های مناسب نیز ارائه شده است.

این موضوعات عبارتند از:
1- مسائل ناشی از هوا و خلا در شبکه لوله ها
2- مسائل ناشی از امواج فشاری در شبکه لوله ها
3- مسائل ناشی از آلاینده های فیزیکی و بیولوژیک آب
4- مسائل ناشی از آلاینده های شیمیایی آب

فهرست مطالب:
فصل اول - بررسی منشا و مشکلات هوا و خلا در شبکه های لوله گذاری و سیستم های آبیاری و ارائه راه کارهای مناسب
- علت ورود هوا، تاثیر هوا در سیستم و شبکه، کنترل هوای سیستم آبیاری بوسیله شیرهای خودکار هوا، اجزا و مکانیزم عملکرد شیرهای خودکار هوا، انتخاب موقعیت شیرهای هوای لازم در سیستم آبرسانی،
فصل دوم - بررسی و کنترل امواج فشاری در شبکه های لوله گذاری و سیستم های پمپاژ
   - بررسی علل ایجاد امواج فشاری، معادله موج فشاری، ایستگاه پمپاژ، پمپ های قائم و شیرهای هوای سرویس چاه، شیرهای کنترل، تجهیزات تخلیه موج فشار، لوله های قائم و مخازن ضربه گیر، شیرهای خلا شکن و ...
فصل سوم - بررسی های لازم در مورد فیلتراسیون، تصفیه، بهره برداری و نگهداری تجهیزات مربوطه در سیستم های آبیاری میکرو
   - بررسی علل گرفتگی گسیلنده ها و روش های جلوگیری از آن
   - تجزیه و تحلیل گرفتگی فیزیکی، مشکلات گرفتگی فیزیکی ( فیلترهای توری، جداکننده های ماسه ای)،
   - مشکلات گرفتگی بیولوژیکی (فیلترهای شنی، فیلترهای دیسکی) ،
   - مشکلات گرفتگی شیمیایی (رسوبات کربنات کلسیم، رسوبات آهن)
   - شستشوی سیستم آبیاری
   - مکانیزم تزریق کود و یا مواد شیمیایی به داخل سیستم آبیاری میکرو
   - روش گندزدایی با ازن در سیستم های آبیاری
فصل چهارم - بررسی و شناخت اثرات زیان بار عوامل شیمیایی آب آبیاری بر مولفه های خاک، گیاه و تاسیسات سیستم های آبیاری و ارائه راه کارهای مناسب
   - ارزیابی و آنالیز کیفی آب آبیاری
   - پارامترهای شیمیایی آب آبیاری
   - بررسی اثرات و مشکلات ناشی از PH و ارائه راه کارهای مناسب
   - بررسی اثرات و مشکلات ناشی از عنصر آهن (Iron) و ارائه راه کارهای مناسب (هوادهی و ته نشینی، کلر زنی، پرمنگنات پتاسیم، فیلتراسیون)
   - سختی (Hardness) (اثر سختی بر خاک، اثر سختی آب بر لوله ها و تجهیزات آبیاری، تصفیه و کاهش سختی آب و ...)
   - خورندگی (Corrosion) ( روش های پیش گیری از خوردگی، روش های تصفیه آب، شاخص کربنات کلسیم اشباع)
   - شوری (Salinity) (شوری آب مصرف خانگی و دام، تاثیر شوری آب بر گیاهان، شوری و آبیاری، مقاومت گیاه زراعی به شوری، انتخاب روش آبیاری بر اساس شوری آب، تاثیر نوع خاک بر شوری، محدودیت های شوری آب برای گیاهان)
   - قلیائیت (Sodicity) ( رابطه بین شوری و قلیائیت در آب، خطر استفاده از آب شیرین پس از آب با SAR بالا، اثر بیکربنات ها و کربنات ها بر قلیائیت، اثر سدیم بر گیاهان، اثر کلراید، اثر برن، اثر سولفور، اثر نیتراتها، فسفرها و پتاسیم)
   - کیفیت آب آبیاری برای کشت گیاهان در محیط های بدون خاک

 

 

دانلود کتاب آسیب شناسی پروژه های آبیاری تحت فشار

آبیاری قطره ای زیرسطحی جز انواع آبیاری های زیرسطحی است که امروزه از اهمیت و گسترش روز افزونی برخوردار است. آبیاری قطره ای زیرسطحی نسبت به سایر سیستم های آبیاری آب را در حجم و فشار کم تری استفاده می کند. در این روش، آب توسط نیروی ماتریک خاک جابجا می شود که این خود موجب حذف روناب سطحی و اثرات نفوذ سطحی می گردد. آب توسط لوله های فرعی مدفون در سرتاسر نیم رخ خاک توزیع می شود. در این روش، حجم مرطوب شده ناحیه رشد ریشه حداکثر و تلفات نفوذ عمقی حداقل می باشد.
در ایران از قرنها قبل در مناطق کم آب استفاده از کوزه های سفالی که در پای درختان دفن می شده اند، مرسوم بوده است. تا به مرور زمان، آب داخل کوزه، از جداره سفالی، تراوش و به خاک نفوذ کند. اکنون این سیستم بشکلی تغییر یافته بصورت آبیاری زیرسطحی با لوله های تراوا و یا لوله های قطره چکان دارد مورد استفاده قرار می گیرد.

 

 

 لوله های تراوا سوراخ دار نیستند بلکه اسفنجی هستند و از لاستیک های بازیافتی تولید می شوند. در سیستم تراوا، جریان آب وجود ندارد بلکه یک فضای رطوبتی ملایم و نسبتا یکنواخت به شعاع تقریبی ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر(پیاز رطوبتی) در اطراف لوله ایجاد می شود. تکنولوژی تراوا به گونه ای است که با فشار خیلی کم ۲ تا ۸ متر فشار ، آب از دیواره لوله تراوا، تراوش می کند و پس از ایجاد یک فضای رطوبتی با اطراف خود به تعادل می رسد٬ یعنی به میزانی که ریشه آب را می مکد، لوله هم تراوش می کند و در سیستم هیچ گونه تبخیری نخواهیم داشت. در این سیستم طول لوله های لترال تراوا در هر قسمت نباید بیش از ۲۵ متر باشد تا یکنواختی پخش آب حفظ شود. این لوله ها براحتی قابل بریدن و اتصال هستند و همچنین بدون نیاز به اتصالات دیگر قابلیت خمیده شدن و حلقه شدن را دارند. این لوله ها بدلیل پخش آب بیشتر در مورد گیاهان متراکم تر استفاده می شوند.

لوله های قطره چکان دار نوع دیگری هستند که در این نوع لوله ها آب از طریق روزنه های روی لوله که به فواصل مختلفی قرار گرفته اند در محیط خاک پخش می شوند و این لوله ها به دلیل دارا بودن مقاومت و استحکام بالاتر نسبت به آسیب دیدگی و نفوذ ریشه گیاهان در آنها مقاوم ترند و همچنین بعلت دارا بودن سیستم تنظیم دبی خروجی اتوماتیک نسب به تغییرات فشار آب سیستم حساس نیستند. این نوع لوله ها نیز برای طیف وسیعی از گیاهان قابل استفاده هستند و با ظرفیت های پخش آب ( دبی های)  گوناگون  تولید می شوند. این نوع لوله ها قابلیت کاربرد تا طول های بیشتر از ۲۵ متر تا ۵۰ را نیز دارند.
اما نکته مهم این است که برای آبیاری زیر سطحی حتما باید از لوله های مخصوص آبیاری زیرسطحی استفاد کرد و نمی توان همان لوله های آبیاری قطره ای روسطحی را بکار برد. زیرا لوله های آبیاری زیرسطحی برای شرایط زیرخاک با ویژگی های کمی مقاوم تری نسبت به آسیب جوندگان و نفوذ ریشه ساخته شده است.

 


مزایای استفاده از آبیاری زیرسطحی
•    صرفه جویی آب به میزان حداکثر و نبود تبخیر از سطح خاک
•    افزایش کمی و کیفی گیاهان بعلع وجود رطوبت در دسترس همیشگی
•    صرفه جویی سم و کود بعلت انتقال آن از طریق همین سیستم
•    صرفه جویی انرژی، چون برای تراوش از لوله های تراوا نیاز به فشار چندانی نیست انرژی کمتری نیز لازم خواهیم داشت. مثلا چنانچه منبع استحصال آب، کمی مرتفع باشد حتی با اختلاف رقوم ارتفاعی ۳ متر  بدون نیاز به پمپ می توان آبیاری انجام داد.
•    عدم نیاز به تسطیح و تراس بندی در سطح خاک
•    از بین رفتن تدریجی علفهای هرز
•    قابل استفاده از مزارع و باغات تا باغچه منازل و گلدان‌ها و زمینهای ورزشی
•    عدم مزاحمت برای ماشین آلات و کارگران بعلت دفت بودن سیستم زیر زمین
•    مصونیت از سرما و گرما به لوله ها و یخ زدگی
•    مصونیت از آسیب و سرقت بعلت نداشتن آبپاش و تجهیزات رو زمینی
•    اکسیژن رسانی به ریشه و کاهش نیاز به شخم
•    قابلیت کنترل اتوماتیک
•    طول عمر بالای سیستم (بسته به نگهداری و سرویس بین 10 تا 25 سال)
•    عدم تاثیر وزش باد
•    تکنولوژی باز یافتی، چون ماده اصلی و اولیه لوله های تراوا پودر لاستیک های فرسوده اتومبیل می باشد، علاوه بر مزیت قیمت تمام شده، از امتیاز تکنولوژی باز یافتی هم برخوردار است.
•    قابل استفاده در هر نوع آب و خاک و هوا
•    کاهش هزینه کارگری
•    عدم سله بستن و فرسایش خاک
•    قابل کاربرد روی شیب و دیواره ها
•    قابل کاربرد در سیستم Roof Garden
 
محدودیت های استفاده از آبیاری زیرسطحی
•    امکان جویده شدن توسط حیوانات
•    امکان نفوذ ریشه به داخل لوله و آسیب به آن ( البته این مشکل با استفاده از لوله های مخصوص و برخی روش ها برطرف می شود)
•    لوله گذاری در زیر خاک، چون در عمق ۱۰ تا ۴۰ سانتیمتری عمق خاک نصب می گردد، طبعا هزینه شیار کنی را به همراه دارد ولی در عوض نیازی به قطره چکان، بابلر، میکرو جت و ... نیست.
•    زمینهای سنگی و کوهستانی، در زمینهایی که شیار کنی در آنها ناممکن یا خیلی مشکل است، مانند سنگی و کوهستانی، طبعا سیستم تراوا مناسب نبوده و سیستم قطره ای رو سطحی پیشنهاد می گردد.
•    مشکل جوانه زنی بذرها که هنوز در لایه سطحی خاک قرار دارند.


نتیجه گیری
سیستم‌آبیاری قطره زیر سطحی همانند آبیاری قطره ای رو سطحی نیاز به سیستم تصفیه و فیلتراسیون برای جلوگیری از گرفتگی روزنه ها نیز می باشد و اگر این سیستم با دقت طراحی شود و سپس در بخش بهر برداری و نگهداری اصول آن رعایت شود می توان انتظار داشت این سیستم حداقل ۱۰ سال عمر کند و حجم زیادی از آب صرفه جویی شود.
بهترین نوع سیستم آبیاری قطره زیرسطحی می تواند بهره گیری ترکیبی از لوله های تراوا و لوله‌های قطره‌چکان دار باشد تا بتوان با این ترکیب به بهترین یکنواختی پخش در قسمت های مختلف زمین رسید.