آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

در اینجا با انواع سیستمهای آبیاری در کشاورزی آشنا می شوید که شامل انتخاب سیستم، طراحی، اجرا، بهره برداری، نگهداری و... است

آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

در اینجا با انواع سیستمهای آبیاری در کشاورزی آشنا می شوید که شامل انتخاب سیستم، طراحی، اجرا، بهره برداری، نگهداری و... است

آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

♥ *** راه در جهان یکیست و آن راه راستی است ***♥
شما دوستان عزیز آزادانه و حتی بدون ذکر منبع می توانید از همه مطالب این وبلاگ استفاده کنید.

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «آب مجازی» ثبت شده است

خلاصه:
با توجه به کمبود آب در آینده کنترل و مدیریت منابع آبی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و روند رو به رشد جمعیت در کشورهای مختلف نیاز به غذای کافی و توجه به امنیت غذایی را در اولویت تصمیم گیریهای دولتی قرار می دهد . کشاورزی به خصوص در کشورهای در حال توسعه بزرگترین مصرف کننده آب است و این عدد در ایران در حدود 90 درصد از منابع آب شیرین است ، لذا آبی که محصولات کشاورزی برای رشد و به ثمر رسیدن خود مصرف می کنند اهمیت زیادی پیدا می کند و بحث آب مجازی مطرح می شود برای مثال آبی که یک کیلوگرم گندم مصرف می کند حدود 1300 لیتر است که به آن آب مجازی می گویند این آب در حقیقت واقعی است زیرا مصرف شده و در صورت واردات و صادرات محصولات کشاورزی از کشوری به کشور دیگر منتقل می شود. کشورها می توانند با مدیریت آب مجازی از کاشت محصولاتی که آب زیادی مصرف می کنند کم کنند و با جابجایی هایی میزان آب ورودی و خروجی از کشور خود را با توجه به تعریف آب مجازی کنترل کنند.
مقاله حاضر در مورد مبادلۀ آب مجازی در ارتباط با نقش آب مجازی در ایران و بررسی موردی استان اصفهان بوده و تمرکز آن بر ارزیابی راه کار "امکان استفاده از آب مجازی" برای بهبود بهره وری در مصرف آب می باشد. همچنین روند  مبادلۀ آب مجازی با توجه به کمبود رو به افزایش آب تحلیل شده است.


مقدمه :
آبی که در مراحل مختلف تولید یک کالا استفاده می شود بنام آب مجازی شناخته می شود که این آب در حقیقت کاملا واقعی است و لفظ مجازی معنی آب غیر واقعی را ندارد. البته این تعریف در مورد محصولات کشاورزی کمی فرق دارد چون آب مجازی مثلا در مورد گندم تا ابتدای خروج از مزرعه محاسبه می شود و بقیه آبی که در مراحل مختلف آماده سازی محصول برای استفاده نهایی بکار می رود محاسبه نمی شود. برای مثال تولید هر کیلوگرم از غلات در شرایط جوی مطلوب بصورت حدودی بین 1 تا 2 مترمکعب آب نیاز دارد و اگر دما و تبخیر و تعرق بالا باشد این مقدار به 3 تا 5 مترمکعب می رسد که از این طریق کشورهایی که منابع آب کمتری دارند می توانند با وارد کردن بعضی محصولات پر مصرف  کمبود آب خود را جبران کنند و به عنوان سیاستی جدید در مدیریت منابع آب هر کشوری تبدیل شود.

 


در مقایسه با دو سه قرن گذشته، جهان در زمینۀ حفاظت از منابع طبیعی و استفاده بهینه از آن در دوران حساسی به سر میبرد. عدم تطابق نیازهای انسانی با منابع موجود به نگرانی بسیاری از دانشمندان و تسریع تحقیقات در زمینۀ استفادة پایدار از منابع طبیعی منجر شده است. مدیریت صحیح و همه جانبه، ضرورتی مهم برای رسیدن به توسعۀ پایدار است. در میان همۀ منابع طبیعی، آب شیرین از اصلی ترین منابعی است که باید به آن اهمیت ویژه داد.
اصطلاح آب مجازی یا Virtual Water  اولین بار توسط تونی آلن ارائه گردید که منظور، مقدار آب موجود و قابل دسترس در سیستم جهانی از طریق مبادلۀ کالاهای کشاورزی است. آلن  مقدار آب موجود در غلات، شیر و محصولات دامی را بر اساس مقدار آب مورد نیاز برای تولید آنها تفسیر کرد. سپس، این مفهوم به عنوان یک ابزار اقتصادی برای کاهش مشکلات کمبود آب درسطح اقتصادهای ملی مطرح گردید.

 

شرایط اقلیمی و فرهنگی، مکان تولید، مدیریت و برنامه‌ریزی در میزان و حجم آب مجازی کالا مؤثر است و قطعاً مقدار آن در مورد یک کالا در مناطق مختلف جهان متفاوت می‌باشد.
در جدول زیر مقدار آب مصرفی برای تولید مقدار مشخصی از محصولات مختلف آورده شده است:

 

مقدار آب لیتر کالا
200 یک لیوان شیر 200 میلی‌لیتر
35 یک فنجان چای 250 میلی‌لیتر
140 یک فنجان قهوه 125 میلی‌لیتر
70 یک عدد سیب 100 گرمی
25 یک عدد سیب‌زمینی 100 گرمی
4100 یک پیراهن نخی در اندازه متوسط
10 یک کاغذ آ-چهار
135 یک عدد تخم‌مرغ 40 گرمی
13 یک عدد گوجه‌فرنگی 70 گرمی
50 یک عدد پرتقال 100 گرمی
8000 یک جفت کفش با چرم گاو
2400 ساندویچ همبرگر 250 گرمی
1300 یک کیلوگرم گندم
1400 یک کیلو گرم جو
2500 یک قالب پنیر 500 گرمی
15000 یک کیلو گرم گوشت گاو
4000 یک کیلو گرم گوشت مرغ
190 یک کیلو گرم پلاستیک
40 یک برش نان 30 گرمی
400000 خودروی مسافرتی 1100 کیلوگرمی
450 یک عدد ذرت 
4000 یک کیلوگرم برنج
1800 یک کیلوگرم سویا 
4500 مقدار 300 گرم استیک گوشت گاو
1900 مقدار 300 گرم استیک گوشت گوسفند
1200 مقدار 300 گرم فیله گوشت مرغ
150 مقدار 500 میلی لیتر آبجو
2500 یک عدد نارگیل 1000گرمی
185 یک بسته چیپس 200 گرمی
 


 

این مقاله را من قبلا نوشته بودم که اکنون برای استفاده همگان با فرمت ورد و قابل ویرایش در اختیار شما قرار می دهم، لطفا فقط برای نمره گرفتن Copy و Past نکنید و خودتان هم چیزهایی به آن اضافه یا کم کنید و اطلاعات جدیدی به آن بیفزایید!

 

دانلود مقاله آب مجازی در ۷۰ صفحه از اینجا

 

  آب مجـازی مقدار آب مصرفی برای تولید هر محصول
«آب مجــازی» مقدار آبی است که یک کالا و یا یک فرآورده کشاورزی طی فرآیند تولید مصرف می‌کند تا به مرحله تکامل برسد و مقدار آن معادل جمع کل آب مصرفی در مراحل مختلف زنجیره تولید از لحظه شروع تا پایان می‌باشد. صفت مجازی در این تعریف بدان معناست که بخش عمده آب مصرف شده طی فرآیند تولید، در محصول نهایی وجود فیزیکی ندارد، و در حقیقت بخش بسیار ناچیزی از آب مصرفی در پایان به عنوان آب واقعی در بافت محصول باقی خواهد‌ماند. نکته مهم اینکه، صفت مجازی به معنای غیر واقعی نیست، بلکه صریحا باید گفت که آب مجازی، آب کاملا واقعی است.

 


شرایط اقلیمی و فرهنگی، مکان تولید، مدیریت و برنامه‌ریزی در میزان و حجم آب مجازی کالا مؤثر است و قطعاً مقدار آن در مورد یک کالا در مناطق مختلف جهان متفاوت می‌باشد.
در جدول زیر مقدار آب مصرفی برای تولید مقدار مشخصی از محصولات مختلف آورده شده است:

 

مقدار آب لیتر کالا
200 یک لیوان شیر 200 میلی‌لیتر
35 یک فنجان چای 250 میلی‌لیتر
140 یک فنجان قهوه 125 میلی‌لیتر
70 یک عدد سیب 100 گرمی
25 یک عدد سیب‌زمینی 100 گرمی
4100 یک پیراهن نخی در اندازه متوسط
10 یک کاغذ آ-چهار
135 یک عدد تخم‌مرغ 40 گرمی
13 یک عدد گوجه‌فرنگی 70 گرمی
50 یک عدد پرتقال 100 گرمی
8000 یک جفت کفش با چرم گاو
2400 ساندویچ همبرگر 250 گرمی
1300 یک کیلوگرم گندم
1400 یک کیلو گرم جو
2500 یک قالب پنیر 500 گرمی
15000 یک کیلو گرم گوشت گاو
4000 یک کیلو گرم گوشت مرغ
190 یک کیلو گرم پلاستیک
40 یک برش نان 30 گرمی
400000 خودروی مسافرتی 1100 کیلوگرمی
450 یک عدد ذرت 
4000 یک کیلوگرم برنج
1800 یک کیلوگرم سویا 
4500 مقدار 300 گرم استیک گوشت گاو
1900 مقدار 300 گرم استیک گوشت گوسفند
1200 مقدار 300 گرم فیله گوشت مرغ
150 مقدار 500 میلی لیتر آبجو
2500 یک عدد نارگیل 1000گرمی
185 یک بسته چیپس 200 گرمی
   

 


با توجه به تشدید بحران کمبود آب در کشورهای مختلف جهان، موضوع آب مجازی بواسطه عمق مفهوم آن از اهمیت ویژه‌ای در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان آب در آینده برخوردار خواهد شد. هم اکنون نیز با صادرات و واردات کالا و محصولات بین کشورهای مختلف جهان، محاسباتی نیز از میزان آب وارد شده یا صادر شده به عنوان آب مجازی بعمل می‌آید.

افزایش رقابت بر سر آب، نیاز به غذا برای جمعیت در حال رشد و افزایش کم آبی در بسیاری از نقاط جهان، برخی از دلایل مهمی هستند تا نگاهی داشته باشیم به اینکه به چه شیوه‌ای آب را در این سیاره و کشور خود مدیریت کنیم و چگونه نیازهای بشر در نظر گرفته شود.

بیشتر سطح کره زمین را آب فراگرفته (39.1میلیارد کیلومتر مکعب)، اما تنها 5.2 درصد آب‌های موجود در کره زمین شیرین است و مابقی آن در دریاها و اقیانوس‌ها قرار داشته و شور است؛ ضمن آنکه همه حجم آبهای شیرین به‌دلیل آنکه قسمت اعظم آن در یخچال‌ها و برف‌های دائمی قرار دارد قابل بهره برداری نیست.

وابستگی انسان به آب نشان می‌دهد که نیاز آبی برای تولید غذا به‌مراتب بیشتر از نیازهای شرب است؛ 2 تا 4 لیتر آب در روز برای نیازهای بیولوژیک (آب آشامیدنی) در زنده ماندن انسان کافی است در حالی که 1000 مرتبه بیشتر برای تولید غذا آب لازم است. این دلیلی است که چرا مفهوم آب مجازی در زمانی که ما در مورد تولید غذا صحبت می‌کنیم اینقدر مهم است. بنا به تعریف: آب مجازی آبی است که در فرایند تولید یک محصول کشاورزی یا صنعتی نهفته است و به‌طور واقعی احساس نمی‌شود، بلکه به‌طور مجازی حس می‌شود. برای مثال برای تولید یک کیلوگرم گندم به هزار لیتر آب نیاز داریم. از این‌رو آب مجازی هر کیلوگرم گندم برابر هزار لیتر است. برای گوشت قرمز نیز به
 5 تا 10 برابر بیشتر آب نیاز داریم.

انتقال آب مجازی بین کشورهای مختلف از طریق وارد یا صادر کردن محصولات و خدمات صورت می‌پذیرد. صادرات آب مجازی برای یک کشور یا ناحیه برابر با کل حجم آب مورد نیاز برای تولید اجناس صادراتی است. از طرف دیگر واردات آب مجازی یک کشور یا ناحیه برابر با حجم آب مرتبط با واردات کالا یا خدمات است. از این دیدگاه برای یک کشور محصولات وارداتی می‌تواند منبع آبی باشد که از طریق آن به‌طور محلی دسترسی به منابع آبی امکان‌پذیر می‌شود.

تجارت آب مجازی

اهمیت آب مجازی در سطح دنیا به طرز گسترده‌ای مطابق تصویری که از افزایش حجم تجارت جهانی غذا داریم افزایش یافته است. بنابراین انتقال آب مجازی نهفته در غذایی که تجارت می‌شود به‌عنوان جزئی مهم از مدیریت آب در سطح جهانی و نیز در سطح منطقه‌ای و به‌ویژه در نواحی کم آب مطرح است. البته باید گفت تجارت آب مجازی موضوع تازه‌ای نیست، قدمت آن از زمانی است که غذا مبادله می‌شود.

با تجارت اجناس به‌ویژه غذا جریانی مجازی از آب از کشورهای صادر‌کننده کالا (غذا و اجناس ساخته شده) به کشورهایی که این کالاها را وارد می‌کنند به‌وجود می‌آید. به جای تولید این اجناس، کشورهای وارد‌کننده می‌توانند این آب را صرف اهداف دیگر کنند که تولید آنها ضروری است. کشورهای کم آب می‌توانند محصولاتی را وارد‌کنند که نیاز به مقدار زیادی آب نسبت به حالتی که در منطقه تولید می‌شوند دارند. این عمل باعث ذخیره آب واقعی شده و فشار بر منابع آبی فرو نشانده می‌شود.

کشورهای وارد‌کننده در جریان مجازی تجارت آب حتماً لازم نیست کم آب باشند، برای مثال کشور کانادا موز و مرکبات را وارد می‌کند در حالی که کانادا کشور پر آبی است. در صادرات نیز حتی آن کشورهایی که کمبود شدید آب دارند (مانند اردن) کالاهای غذایی (مانند مرکبات و سبزیجات) را صادر می‌کنند. با تجارت آب مجازی بهینه‌سازی مصرف آب به‌عنوان یک کالای کمیاب در مقوله‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی ممکن می‌شود.

از سوی دیگر کشورهای پر آب می‌توانند از منابع آبی فراوان خود با تولید محصولات متمرکز بر آب برای صادرات بهره ببرند. تجارت آب مجازی بین ملت‌ها و حتی قاره‌ها می‌تواند به‌طور ایده آل به‌عنوان ابزاری برای بهبود راندمان مصرف آب جهانی، نیل به امنیت آبی در نواحی کم آب جهان و تسکین فشار بر محیط‌زیست با انتخاب بهترین مکان تولید مناسب مورد استفاده قرار گیرد.

 

در واقع سؤالات زیر را می‌توان در مورد استفاده عملی از مفهوم آب مجازی مطرح کرد:

1- آیا تجارت آب مجازی می‌تواند در بهبود موجودیت آب و به‌واسطه آن امنیت غذایی محلی، معاش، محیط‌زیست و اقتصاد محلی شرکت کند؟ و در کدام شرایط تجارت آب مجازی تشویق شود؟

2- آیا آب مجازی می‌تواند در حل معضلات کشورمان و سایر کشورها شرکت کند؟ یا اینکه تنش‌ها و درگیری‌ها را برای کشورهایی که وابستگی تجاری دارند افزایش می‌دهد؟ و چه ساختار دولتی برای توانمند‌سازی‌ یک تجارت آب مجازی خوب و منصفانه لازم است؟

 3- چطور می‌توان از این مفهوم برای ایجاد آگاهی در مصرف و ذخیره آب در کشورمان به کمک تغییر رژیم غذایی بهره جست؟

4- چه چیزی و از سوی چه کسی لازم است تا با تعریف مناسب و منصفانه در استفاده از مفهوم آب مجازی پیشرفتی حاصل شود؟

 

اندازه‌گیری تجارت آب مجازی

یکی از بنیان‌های مدیریتی، توانایی در اندازه‌گیری و ارزیابی جریان‌های تجارت آب و حجم کالاهای مورد نظر است. البته بررسی مقدار آب مجازی یک محصول کار ساده‌ای نیست. زیرا عوامل زیادی بر مقدار آب مصرفی در فرایند تولید یک محصول تاثیر دارند. حداقل عوامل زیر بایستی در برآوردها مد نظر قرار گیرند:

الف - مکان و مدت تولید یک محصول (سال یا فصل)
ب  - از نقطه نظر اندازه‌گیری (محل برداشت آب یا محل مصرف آب)
ج - روش تولید و راندمان مصرف آب (پساب‌ها در نظر گرفته شوند یا خیر)
بنابراین می‌توان گفت همه، محصولات غذایی آب را به‌عنوان بخشی از فرایند تولید مصرف می‌کنند اما میزان آب مورد نیاز در واحد تولید به مقدار زیادی به نوع محصول بستگی دارد.

 

لازم به ذکر است از نظر تئوری می‌توان رابطه تولید و مصرف آب را از روی تبخیر و تعرق گیاه کاملاً مشخص کرد اما برآورد میزان آب برای فرایند‌های دیگر مانند سرویس دهی و خدماتی که در ارتباط غیرمستقیم با تولید محصول هستند کاملاً پیچیده است. از این‌رو ما باید به‌دنبال یافتن ابزارهای اندازه‌گیری استاندارد و روش‌هایی مطمئن برای بررسی مقادیر و متغیرهای شرکت‌کننده در تجارت آب مجازی باشیم.

گفتنی است که از آنجایی که بحث آب مجازی علاوه بر محصولات زراعی در مورد فراورده‌های دامی و صنعتی نیز مطرح است لذا بایستی نگرشی جدی به وضعیت مصرف آب در بخش‌های مختلف داشته باشیم. در کشورهای با درآمد کم و متوسط مصرف آب 10درصد، 8درصد و 82 درصد به‌ترتیب در بخش‌های صنعت، شرب و کشاورزی است در حالی که در کشورهای با درآمد بالا مصرف آب 59 درصد، 11درصد و 30درصد به‌ترتیب در بخش‌های صنعت، شرب و کشاورزی است. بنابراین با بررسی وضعیت میزان پیشرفت کشورها در زمینه رشد اقتصادی و ارتباط آن، استفاده از آب برای مصارف شهری و صنعتی مشاهده می‌شود که همبستگی بالایی بین این دو وجود دارد.

 

قسمتی از این نوشتار برگرفته از روزنامه همشهری بوده است.

 

در ضمن مقاله ای در این زمینه را می توانید از اینجا دانلود کنید، مقاله زیر برگرفته از سایت SID.IR بوده است.

 

آب مجازی؛ راهکاری نوین در جهت مقابله با بحران آب