آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

در اینجا با انواع سیستمهای آبیاری در کشاورزی آشنا می شوید که شامل انتخاب سیستم، طراحی، اجرا، بهره برداری، نگهداری و... است

آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

در اینجا با انواع سیستمهای آبیاری در کشاورزی آشنا می شوید که شامل انتخاب سیستم، طراحی، اجرا، بهره برداری، نگهداری و... است

آبیاری بارانی و موضعی و جی آی اس در کشاورزی

♥ *** راه در جهان یکیست و آن راه راستی است ***♥
شما دوستان عزیز آزادانه و حتی بدون ذکر منبع می توانید از همه مطالب این وبلاگ استفاده کنید.

این برنامه که بصورت فلش نوشته شده است با عملکردی بسیار ساده قابلیت انتخاب پمپ را برای کاربر فراهم می نماید و اطلاعات لازم را در اختیار کاربر قرار می دهد.

 


در صفحه اصلی نوع پمپ مورد نیاز خود را از نظر کاربرد انتخاب می کنید.پمپ های موجود در این بخش به سه دسته تقسیم می گردند:
پمپ های گریز از مرکز
پمپ های شناور
پمپ های فشار قوی
که در زیر هر کدام توضیحی مبنی بر نوع کارایی ، موارد استفاده و مزایای هرکدام به عنوان راهنما همراه مثال ذکر شده است.
پس از انتخاب نوع پمپ به صفجه ای راهنمایی می گردید که منحنی هم پوشانی پمپ نام دارد. در این صفحه نمودار آبدهی بر هد پمپ ترسیم شده که با دانستن این دو مشخصه می توانید به پمپ مطلوب دست بیابید . در ضمن با حرکت موس روی این نمودار انتخابهای موجود پیشنهاد داده می شود.
پس از این می توانید اطلاعاتی نظیر منحنی ها ، مناطق کارکرد بحرانی ، مشخصات عمومی ، نقشه ها و جداول مربوط به آن پمپ را مشاهده و از آن در طراحی یا سفارش پمپ مذکور استفاده کنید.

 

 

مقدمه

روش انتخاب بین انواع سیستم‌های آبیاری تحت فشار با هزینه و قدرت مالی کشاورز، نوع محصول، شدت باد، درجه حرارت، توپوگرافی زمین و شیب زمین و مقایسه‌ای بین هزینه‌های سیستم انتخابی و درآمدهای کشاورز  و ... بستگی دارد. برای انتخاب هر سیستم آبیاری باید علاوه بر مسائل بالا  نیاز به نیروی کارگری را برای هر سیستم نیز در نظر گرفت و همچنین و امکان سرقت لوازم نصب شده در منطقه مورد نظر و عمر مفید هریک از سیستم‌ها نیز تاثیر گذار است.

 

 

در انتخاب سیستم‌های مختلف آبیاری تحت فشارعوامل مختلفی از قبیل شرایط آب و هوایی، خاک، آب ، مسائل اجتماعی، نوع مالکیت‌ها و شکل و اندازه مزارع، نیروی کارگری مورد نیاز، دخیل می‌باشند. امروزه آبیاری بارانی برای بیشتر گیاهان وتقریباً تمام خاک‌های قابل آبیاری مناسب است، زیرا تنوع تجهیزات آبیاری بارانی در بازار و کنترل موثر آن در پخش آب موجب شده که این سیستم در بیشتر پستی و بلندی‌ها مفید واقع شود و از جمله محدودیت های آن می توان به وجود باد شدید در منطقه و یا گرمای زیاد بویژه در جنوب ایران و همچنین کیفیت آب آبیاری که میزان کلر و سدیم محلول در آن بالا باشد اشاره کرد.

در خصوص کاربرد سیستم‌های آبیاری قطره‌ای نیز که به عنوان یک روش مدرن آبیاری مطرح می‌باشند محدودیت‌هایی در خصوص کیفیت آب، تجمع نمک در سطح خاک و محدودیت‌های فنی- اقتصادی وجود دارد که در جای خود اشاره خواهدشد.

در طرح شبکه‌های آبیاری تحت فشار علاوه بر ملاحظات فنی و اجتماعی، شرایط آب و هوا و خاک برای منطقه طرح لزوم بررسی و انجام مطالعات تناسب کیفی اراضی که میزان مناسب بودن اراضی رابرای نوع معینی از کاربری مشخص می‌کند بیش از پیش احساس می‌گردد. در این طرح‌ها تعیین و جانمایی سیستم‌های مختلف آبیاری تحت فشار بارانی و قطره‌ای ضرورت داشته که انجام مطالعات مذکور کمک شایانی به این امر می‌نماید.

اجرای شبکه‌های آبیاری به خصوص روش‌های آبیاری تحت فشار در هر منطقه مستلزم شناسایی و مطالعه دقیق از وضعیت کلیه پارامترهای مربوطه و اثرگذار از قبیل پارامترهای فیزیکی و غیرفیزیکی است تا پس از تجزیه و تحلیل آن‌ها نسبت به طراحی و اجرای پروژه در منطقه اقدام نمود.

بخشی از این اطلاعات شامل اطلاعاتی است در مورد وضعیت اجتماعی و اقتصادی ، بازار فروش، روش مدیریت، علایق و رغبت زارعین، تجارب محلی و سایر مواردی که می‌توانند امکان توسعه انواع مختلف روش‌های تحت فشار را برای منطقه به خصوص با محدودیت مواجه سازد.  بدیهی است جمع آوری این اطلاعات می‌تواند موانع و محدودیت‌های موجود را شناسایی کرده و به طراح در انتخاب روش آبیاری مناسب کمک نماید.

بخشی دیگر، اطلاعات فیزیکی است که عمدتا به عنوان پارامترهای مورد نیاز طراحی سیستم شناخته می‌شوند و طراحی سیستم برپایه آن‌ها استوار است. این اطلاعات شامل موارد زیر است:

 

اطلاعات مربوط به منابع آب و خاک

اطلاعات مربوط به شرایط آب و هوایی و اقلیم منطقه طرح

اطلاعات مربوط به گیاه

اطلاعات مربوط به روش‌های مختلف آبیاری

 

قبل از پرداختن به موضوع لزوم مطالعات تناسب کیفی اراضی برای سیستم‌های مختلف آبیاری تحت فشار ، مزایای این سیستم‌ها نسبت به روش‌های سطحی از نظر وضعیت اراضی و مشخصات خاکها به شرح ذیل است :

 

-       در اراضی پرشیب و با عوارض توپوگرافی زیاد از ایجاد رواناب سطحی و فرسایش خاک که از معایب آبیاری سطحی در این اراضی محسوب می‌شوند می‌توان به شکل مؤثری جلوگیری کرد.

-       با استفاده از روش‌های تحت فشار می‌توان اراضی یا خاک‌هایی با  بافت‌ها و  خصوصیات مختلف و یا به صورت لایه لایه و مطبق را به نحو صحیحی آبیاری کرد.

-       اراضی با عمق خاک محدود که قابل تسطیح نیستند را می‌توان بدون تسطیح آبیاری نمود.

-       در خاک‌های کم عمق و یا برای برخی محصولات با عمق ریشه کم و نیز در آبیاری‌های اولیه که آبیاری باید با عمق کم و در کوتاه مدت انجام شود روش‌های آبیاری سطحی راندمان مطلوبی نداشته ولی آبیاری بارانی را می‌توان با راندمان خوبی بکار برد. امکان سازگاری با انواع خاک‌ها و نتیجه گیری مطلوب تر در خاک‌های سبک و سنگین نسبت به سایر روش‌ها دارند. امکان سازگاری با هر نوع آرایش قطعه زراعی و نحوه استقرار گیاه ( آبیاری قطره‌ای) وجود دارد.

 

در طرح‌های توسعه منابع آب، در بسیاری از موارد لازم است که محدوده آبیاری تحت فشار اعم از آبیاری بارانی و قطره‌ای به طور مجزا تعیین گردد. در این موارد بر اساس ملاحظات فنی، نحوه تأمین آب، تعیین فشار مورد نیاز سیستم با توجه به دامنه متفاوت فشار برای انواع سیستم‌ها، وضعیت توپوگرافی اراضی، ... محدوده اراضی مشخص می‌گردد. اما یکی از مسائلی که ممکن است پس از اجرا پدید آید آن است که سیستم انتخابی برای آبیاری اراضی، مورد توافق زارعی که سیستم آبیاری برای آن طراحی گردیده است نباشد. لذا در صورت نبودن این توافق، یا بایستی طراحی مطابق با قطعات زراعین و سیستم مورد نظر آن‌ها انجام گردد (که گاهی اینکار به خصوص در اراضی خرده مالکی اقتصادی نمی‌باشد)  و یا یک مدیریت متمرکز جهت بهره برداری از سیستم‌ها ایجاد گردد، به طوری که زارعین محدوده طرح هیچگونه دخالت مستقیمی در آبیاری قطعه خود نداشته و تابع آن مدیریت باشند. از آنجا که دسترسی به آب و تأمین آن در حیطه مالکیت عمومی قرار داشته و از تولیت مشخصی برخوردار است دستیابی به سازمان مورد نظر جهت بهره برداری در شرایط طرح با سهولت بیشتری میسر است ولی در خصوص اراضی به لحاظ مواجهه با مالکیت خصوصی دستیابی به توافق‌های مورد نظر به زمان طولانی تری نیا ز دارد .در بسیاری از موارد به خاطر خرده مالکی اراضی ، زارع با نوع سیستم آبیاری تحت فشار اعم از آبیاری قطره‌ای یا بارانی توافق نمی‌نماید. به عنوان نمونه زارع برای تأمین علوفه دام‌های خود بیشتر تمایل به سیستم آبیاری بارانی دارد تا آبیاری قطره‌ای. در چنین موادی علاو ه بر در نظر گرفتن ملاحظات فنی سیستم، نیاز به مطالعات جامع تری در کاربری اراضی احساس می‌گردد که لازم است تناسب کیفی اراضی از دیدگاه سیستم‌های مختلف آبیاری تحت فشار اعم از بارانی و قطره‌ای مورد مطالعه قرارگیرد.

 

 

به طور اختصار برخی از تفاوت‌ها برای سیستم‌های آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی به شرح ذیل است :

 

1- بافت خاک و قابلیت نفوذ آب در خاک

از نظر قابلیت نفوذ آب در خاک کاربرد سیستم‌های آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی دامنه وسیع‌تری را تحت پوشش قرار می‌دهند. لذا درجات و محدودیت عواملم وثر در نفوذ آب برای آبیاری سطحی و تحت فشار متفاوت است.

2-سنگ و سنگریزه در خاک

حدود و میزان سنگریزه در سطح خاک در انتخاب نوع نباتات شامل گیاهان زراعی و باغی متفاوت است لذا با تعیین شیوه آبیاری مناسب از جمله روش آبیاری قطره‌ای و بارانی می‌توان از توان زراعی این قبیل اراضی استفاده نمود.

3- شوری و قلیائیت ، آهک و گچ

تناسب کیفی اراضی از نظر شوری و قلیاییت، آهک و گچ برای گیاهان باغی و زراعی برای سیستم‌های آبیاری تحت فشار نیاز به بررسی بیشتری دارد.

5- پستی و بلندی

از مزایای سیستم‌های آبیاری تحت فشار کاربری در اراضی پرشیب و با عوارض توپوگرافی زیاد است که نسبت به آبیاری سطحی دامنه وسیع‌تری از تغییرات شیب را تحت پوشش قرار می‌دهند .در بسیاری از موارد نیاز به تراس بندی و برداشتن خاک حاصلخیز سطحی و صرف هزینه‌های مدیریتی بیشتری نمی‌باشد.

 

 

نتیجه گیری

افزایش تولیدات کشاورزی مستلزم گسترش سطح زیر کشت، بالایردن میزان تولید در واحد سطح، اصلاح و گسترش شیوه‌های نوین آبیاری است. با توجه به صرف هزینه‌های زیاد سیستم‌های آبیاری تحت فشار نسبت به شیوه‌های سنتی آبیاری لازم است در طرح‌های توسعه منابع آب و خاک توجه دقیقتری به تناسب کیفی اراضی برای این سیستم‌ها مبذول گردد. در این بخش به صورت اجمالی مزایا و معایب آبیاری تحت فشار را یاد آور می‌شویم.

 

مزایای آبیاری تحت فشار :

1-   برای مثال در روش آبیاری قطره‌ای چون آب از طریق لوله‌ها جریان پیدا می‌کند، بذر علف‌های هرز وارد مزرعه نمی‌شود. در روش آبیاری قطر ه ای فقط قسمتی از زمین که گیاه در آن کاشته شده آبیاری می‌شود و بقیه قسمت‌ها خشک باقی می‌ماند و درنتیجه علف‌های هرز، کمتر رشد  می‌کنند.

2-   می‌توان در زمین‌هایی که پستی و بلندی هم دارند استفاده کرد و نیازی به تسطیح زمین نیست.

3-   صرفه جویی در مصرف آب شده و سوددهی را افزایش می‌یابد.

4-   همراه با آبیاری می‌توان عمل کودپاشی و سم پاشی را هم انجام داد که در این صورت هزینه سمپاشی و کودپاشی کاهش می‌یابد و سم و کود به طور یکنواخت پخش می‌شوند.

5-   در فصل بهار، هنگامی که هوا ناگهان سرد شود، می‌توان به وسیله آبیاری، از یخ زدگی شکوفه‌ها و درختان جلوگیری نمود.

6-   می‌توان در تمام طول شبانه روز آبیاری انجام داده و سطح بیشتری از زمین و باغ را آبیاری کرد.

7-   برگ‌های گیاهان شسته و تمیز شده و غذاسازی و تنفس بهتر صورت می‌گیرد.

8-   محصول بیشتر و بهتری تولید می‌شود.

9-   آبیاری تحت فشار هم برای خاک‌های کاملاً شنی و هم برای خاک‌های رسی مناسب است و هم این که از جمع شدن املاح و شوری در سطح خاک جلوگیری می‌شود.

10-  از آبیاری بارانی می‌توان برای کشت گیاهان ردیفی، علوف های، مرتعی، چمن، گیاهان زینتی و درختان میوه هم استفاده کرد.

11- در حال حاضر کسانی که می‌خواهند از این روش‌ها در مزرعه و باغ خود استفاده کنند می‌توانند از کمک‌های وزارت کشاورزی بهره ببرند.

12- در روش آبیاری قطره‌ای چون تمام زمین خیس نمی‌شود، می‌توان بین ردیف‌ها حرکت کرده و عملیات هرس، وجین، کود پاشی،  سمپاشی و برداشت محصول را انجام داد.

 

معایب آبیاری تحت فشار :

1- احتیاج به سرمایه گذاری اولیه دارد.

2- دستگاه‌ها به برق، سوخت ، وسرویس و نگهداری .... احتیاج دارند.

3- اگر استفاده از آب به صورت حق آب باشد باید نسبت به احداث یک باب استخر اقدام نمود تا بتوان آب را ذخیره کرده و موقع آبیاری آن را با پمپ داخل لوله‌ها فرستاد که البته با طراحی دقیق سیستم می‌توان این مشکل را برطرف کرد.

4- در هنگامی که باد شدید می‌وزد و یا هوا خیلی گرم و خشک است نباید از روش آبیاری بارانی استفاده کرد و باید آبیاری را در وقت دیگری انجام داد.

5- وقتی آب خیلی شور است  یا کلر آن بالاست نباید از آبیاری بارانی استفاده کرد، چون پس از بخار شدن آب از روی برگ‌ها، نمک، باقی مانده و به گیاه صدمه می‌زند.

6- ممکن است هنگام پخش کود و سم از طریق آبیاری بارانی بعضی گیاهان نسبت به این روش پخش حساس باشند و موجب سوختگی برگ‌ها شود.

 

برگرفته از : نشریه 286 ضوابط و معیارهای فنی آبیاری تحت فشار - نظام فنی اجرایی کشور

سموم دفع آفات نباتی تأثیراتی کشنده بر گونه‌های موجود در آب‌های پیرامون خود می‌گذارند. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که در نهرها و دریاچه‌های نزدیک به محل استفاده از آفت‌کش‌ها، بسیاری از گونه‌ها نابود شده و از بین رفته‌اند.

 

 

یک بررسی بین‌المللی نشان می‌دهد که مصرف آفت‌کش‌های نباتی در درازمدت موجب نابودی گونه‌ها در نهرها و دریاچه‌های اطراف می‌شود.

طبق گزارش اشپیگل آنلاین، محققان آلمانی و استرالیایی در جریان پژوهش‌های خود که حاصل آن را در مجله علمی PNAS منتشر کرده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که ۴۲ درصد از نابودی گونه‌های متعلق به گروه بی‌مهرگان بر اثر مصرف آفت‌کش‌ها و سموم نباتی بوده است.

به نوشته این مجله‌، برخی از اجزای مهم زنجیره‌غذایی مانند حشرات یک‌روزه یا سنجاقک‌ها، در برابر آفت‌کش‌ها بسیار آسیب‌پذیرند.

محققان می‌گویند، این مطالعه تحقیقاتی از نخستین بررسی‌هایی است که در این زمینه انجام شده است.

ماتیاس لیس (Matthias Liess) از مرکز تحقیقات زیست‌محیطی هلم‌هولتس لایپزیگ آلمان و یکی از شرکت‌کنندگان در این پژوهش می‌گوید: «تشخیص اثر آفت‌کش‌ها خیلی مشکل است، چون آفت‌کش‌ها در فواصل زمانی خیلی کوتاه در مقادیر بسیار کوچک وارد آب‌ها شده و در مجموع سریع اثر نمی‌کنند.»

لزوم ارزیابی مجدد خطرات سموم گیاهی

پژوهش یادشده می‌افزاید، هنوز روشن نیست که استفاده از این سموم تا چه اندازه و در کدام حد از تراکم به زیان تنوع زیستی تمام می‌شود و به نابودی گونه‌های موجود در آب‌ها می‌انجامد.

بررسی مناطق آلوده به سموم در اروپا نشان می‌دهد که آفت‌کش‌های گیاهی عامل نابودی ۴۲ درصد از گونه‌های موجود در آب‌های مناطق اطراف است.

پژوهش‌گران آلمانی می‌گویند، آنها نابودی گونه‌ها در مناطقی از این کشور را مورد مطالعه قرار داده و داده‌های کشورهای فرانسه و استرالیا را نیز ارزیابی کرده‌اند.

ماتیاس لیس می‌گوید، نتیجه این ارزیابی نشان داد که در مناطقی که در آن‌ها از سموم نباتی استفاده می‌شود، گونه‌های کمتری زندگی می‌کنند و نابودی گونه‌ها هم به صورت منطقه‌ای اتفاق افتاده است.

محققان معتقدند، خطرات کاربرد سموم نباتی درست ارزیابی نشده و نیاز به بازنگری دارد.

لیس، پژوهش‌گر مرکز تحقیقات زیست‌محیطی هلم‌هولتس آلمان می‌گوید، از آنجا که اثرات مرگبار استفاده از سموم نباتی در آب‌ها به ویژه در صورت استفاده از مقادیر کم به‌سرعت روشن نمی‌شود، این تحقیقات زمان زیادی برده است تا به نتیجه برسد. با این حال او می‌افزاید، اما این مسئله از اهمیت موضوع نمی‌کاهد چرا که سموم وارد ‌آب‌ها شده و حیوانات می‌میرند.

 

برگرفته از دویچه وله فارسی

 

   مقدار آب موجود در سیاره زمین تقریباً همواره ثابت بوده است. اگر کره زمین را از بالا بنگیرید آن را به شکل کره ای آبی رنگ خواهید دید زیرا بخش اعظم سطح آن را اقیانوس ها و دریاها فراگرفته اند و وسعت خشکی ها بسیار کمتر از آبها است. ازنظر مقدار و حجم 2/97 درصد از آب های موجود در سیاره زمین در اقیانوس و دریاها انباشته شده اند و فقط 8/2 درصد از آبها به شکل رودها، یخچال ها،‌دریاچه ها،‌آب موجود در اتمسفر و آب موجود در خاک ها و آب های زیرزمینی می باشند. انسان برای انجام فعالیت های خود به آب های شیرین نیاز دارد. آب شیرین یعنی آبی که میزان نمک های آن بسیار کم باشد.   آب های اقیانوس ها و دریاها شور هستند و استفاده از آنها مستلزم تصفیه کردن است که این امر نیازمند سرمایه گذاری برای احداث تأسیسات آب شیرین کن می باشد. حجم آب های شیرین در جهان بسیار کم و فقط حدود 8/2 درصد از حجم کل آب های جهان است. مقدار زیادی از آب های شیرین جهان به شکل یخ در یخچال های قطبی و کوهستانی قراردارد.

 

 

 

نمودار چرخه آب

 

توزیع جهانی آب

برای توضیح نسبتاً کامل برای مقدار آب در جهان، می‌توانید به نمودار و جدول زیر نگاه کنید. حالا، شما می‌دانید که چرخه‌ی آب تشریح حرکت آب در دنیا است، بنابراین نمودار و جدول زیر وضعیت آب در یک نقطه که وضع فعلی می‌باشد را نشان می‌دهد و اگر شما به هزاران و یا میلیون‌ها سال پیش بازگردید، این اعداد ممکن است متفاوت باشند.

توجه کنید که ٩٦ درصد از کل حجم ١٣٨٦ میلیون کیلومتر مکعب (یعنی به اندازه‌ی ٤٦ میلیون و ٢٠٠ هزار برابر اتاق خواب شما!) آب شور می‌باشد. از ٤ درصد باقی‌مانده، بیش از ٦٨ درصد در یخ و یخچال‌های طبیعی می‌باشد. منابع آب شیرین، مانند رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، فقط ٩٣١٠٠ کیلومتر مکعب که فقط ١ قسمت از ٧٠٠ قسمت کل آب می‌باشد. اما با این وجود، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها مهمترین منبع آب تمامی مردم روی زمین می‌باشند.

 

مقادیر تخمینی توزیع آب در جهان

منبع آب

حجم آب به کیلومتر مکعب

حجم آب به مایل مکعب

درصد آب شیرین

درصد کل حجم آب

اقیانوس‌ها، دریاها و گذرگاه‌ها

1,338,000,000

321,000,000

--

96.5

توده‌های یخ،‌یخچال‌ها و برف‌های دائمی

24,064,000

5,773,000

68.7

1.74

آب زیرزمینی

23,400,000

5,614,000

--

1.7

شیرین

10,530,000

2,526,000

30.1

0.76

شور

12,870,000

3,088,000

--

0.94

رطوبت خاک

16,500

3,959

0.05

0.001

یخ زیرزمینی و یخ دائمی

300,000

71,970

0.86

0.022

دریاچه‌ها

176,400

42,320

--

0.013

شیرین

91,000

21,830

0.26

0.007

شور

85,400

20,490

--

0.006

اتمسفر

12,900

3,095

0.04

0.001

آب تالاب‌ها

11,470

2,752

0.03

0.0008

رودخانه‌ها

2,120

509

0.006

0.0002

آب بیولوژیکی

1,120

269

0.003

0.0001

کل

1,386,000,000

332,500,000

-

100

منبع: پروفسور گلیک، ١٩٩٦: منابع آب. در دائرةالمعارف آب و هوا و اقلیم، مؤلف اشنایدر، چاپ دانشگاه آکسفورد، نیویورک، جلد دوم، صفحات  817 تا 823

 

 

 

بر گرفته از: http://ga.water.usgs.gov/edu/watercyclefarsihi.html

 

چه بسا که این جمله کلیشه ای و تکراری " بیشتر خاک ایران در کرانه های خشک  و نیمه خشک با بارندگی متوسط زیر 250 میلیمتر در سال قرار گرفته است" را شنیده باشید، اما چقدر به آن و پیامدهای آن فکر کرده اید؟ بهتر است این بار به چند نمونه آماری که در اینجا ملاحظه خواهید کرد کم ییشتر اندیشه کنید.

 

وضعیت آب های ایران
با توجه به قرارگرفتن ایران در نواحی خشک و نیمه خشک، مقدار بارندگی و حجم آب های ایران به اندازه کافی نیست و ریزش های جوی در همه جا به یک اندازه فرو نمی ریزد. مشکل آب در کشور ما علاوه بر کمبود ریزش های جوی، بالابودن میزان تبخیر است. یعنی بخش اعظم آب های ناشی از بارندگی طی فرآیند تبخیر، بخار شده و از دسترس خارج می شود که آن را تبخیر واقعی می نامند. علاوه بر تبخیر واقعی باید به تبخیر بالقوه توجه کرد. یعنی مقدار آبی که از دسترس باشد به وسیله خورشید تبخیر می گردد. میزان تبخیر بالقوه بیشتر از تبخیر واقعی است زیرا معمولاً آبی که برای تبخیر در محیط وجود دارد، کمتر از توانایی آن محیط برای تبخیر می باشد.


منابع آب ایران
کشور ایران، با اینکه 1.1 درصد از مساحت خشکی های جهان را به خود اختصاص داده،‌فقط 0.34% از آبهای موجود در خشکی های جهان را در اختیار دارد. از سوی دیگر در اغلب مناطق ایران، ریزش های جوی اکثراً در فصل بهاری صورت می گیرد که نیاز چندانی به آب برای فعالیت های کشاورزی نیست همچنین ، ریزش های جوی به طور یکسان در کشور فرو نمی بارند و برخی مکان ها بارندگی بیشتر و برخی بارندگی کمتر دریافت می کنند. محدودیت منابع آب و توزیع فصلی نامناسب بارندگی نشان می دهد که ابتدا باید ظرفیت منابع آب های موجود سطحی و زیرزمینی کشور را به خوبی شناسایی و مطالعه کرد تا برنامه ریزی جامع ای برای بهره برداری صحیح از آنها صورت گیرد.

  • آیا می دانید میانگین بارندگی در سطح کشور 250 میلیمتر در سال می باشد
  • آیا می دانید  متوسط بارش های سالانه در کشور  413 میلیارد متر مکعب است.
  • آیا می دانید میانگین بارندگی در جهان حدود 800 تا 820 میلیمتر است (بیش از 3 برابر ایران)
  • آیا می دانید که بیش از 70% نزولات تبخیر و به جو باز می گردد.
  • آیا می دانید که میزان کل آب کشور پس از تبخیر (و با احتساب 8 میلیارد متر مکعب ورودی) حدود 130 تا 132 میلیارد متر مکعب است.
  • آیا می دانید که با توجه به محدودیت ها و شرایط جغرافیایی کشور ، حداکثر 80% از پتانسیل فوق، قابل استفاده می باشد.
  • آیا می دانید مصرف سالانه آب در بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت 90 میلیارد متر مکعب است.
  • آیا میدانید با توجه به رشد جمعیت و توسعه، امکان استفاده از ظرفیت های باقیمانده، بسیار اندک است.


مفهوم و اثرات خشکسالی
خشکسالی جزء بلایای طبیعی نا محسوس است
خشکسالی حالتی نرمال و مستمر اقلیم است و در یک دوره زمانی حادث می شود.
خشکسالی را نباید صرفاً بعنوان پدیده ای کاملاً فیزیکی یا طبیعی در نظر گرفت، تأثیرات آن در جامعه ماحصل ایفای نقشی ما بین یک رخداد طبیعی (بارش کمتر از حد انتظار) و نیاز مردم به منابع تأمین آب می باشد.
تمامی جوامع در ابعاد اقتصادی، زیست محیطی، توسعه و غیره از خشکسالی آسیب می بینند.
کشور ما در یکی از مناطق خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است و خشکی جزء فطرت و صفت آن است ، تغییرات شدید مقدار بارش، شدت و پراکنش زیاد بارندگی و نوسانات دما از خصو صیات این مناطق است . خشکسالی نیز بعنوان یک عارضه موقت مناطق را حادتر می کند .
خشکسالی در ابعاد مختلف ، برنامه ریزی توسعه ای کشور را دچار رکود نموده و بحران های گسترده سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی بصورت پنهان بوجود می آورد.
خشکسالی در سالهای خیر بر منابع آب ، کشاورزی ، تولیدات دامی ، مراتع ، مهاجرت ، طغیان افات و بیماریهای گیاهی ، بهداشت و درمان تاثیر سوء بسیار زیادی داشته است.

 

 

to be countinue...